Yerli Diziler
Dosya Arşivi
Ocak-Şubat 2012
Lütfi Ö. Akad Sineması
21.01.2012 Akad Sinemasında Bir Dönemeç Enes Özel

Hudutların Kanunu, Lütfi Akad sineması içinde bir dönemeçtir. Öncesinde yer alan Kanun Namına, Yalnızlar Rıhtımı veya Üç Tekerlekli Bisiklet gibi filmlerinin onu götürdüğü yerde Akad, bu birikime ve tecrübeye Hudutların Kanunu ile yeni bir mecra vermiştir. Belki Lütfi Akad sinemasını ileriye ve geriye doğru kuran bir film olduğu da söylenebilir Hudutların Kanunu için. İleriye doğru pek çok filme yol verdiği gibi, geriye doğru da önceki filmlerdeki sinema yapma biçimini ve yönetmen karakterini anlamlandırmaya yardımcı olmaktadır.

Sınırda kaçakçılık yaparak geçimini temin eden bir köy, yörenin insanları, devleti temsil eden asker ve öğretmen, toprak sahibi ağa, hepsi bu film içinde çok karmaşık bir denklem kurarlar. Girift, katmanlı bir hikâyeye ve meseleyi bütün kapsamı ve derinliğiyle kuşatmayı başaran bir senaryoya sahiptir Hudutların Kanunu. Bu denklemin merkezindeki, filmin ana karakteri Hıdır, denklemin bütün dinamikleri çalışırken çok gerçek bir çatışma tarafından biçimlendirilir. Bu yanıyla Lütfi Akad’ın kuvvetli erkek karakterler yaratma konusundaki yeteneğinin en açık, belirgin göstergelerinden biridir -Yılmaz Güney’in de sayesinde kendi gücünün farkına vardığı- Hıdır. Çelişmeleri, etrafındaki unsurlarla girdiği ilişkiler ve ilişkiye geçiş biçimi, savruluşları, inancı, umudu ve umutsuzluğuyla Hıdır, bu denklem içindeki her hareketiyle birlikte denklemin yeniden şekillenmesine sebep olur.  Filmin başından sonuna, filmin akışına hizmet eden matematik - Lütfi Akad’ın muhasebeci geçmişiyle ilişkilendirilebilir mi acaba?- denklemin yeniden kurulduğu her aşamada hiç aksamadan iş görmektedir.

Filmin ismi de ilginç bir çift anlamlılığa sahiptir. Bir yandan kaçakçılık vasıtasıyla hayatlarını kazanmak zorunda kalan insanların, etrafında hayatlarını şekillendirdikleri iki ülke arasındaki sınır anlaşılırken, öte yandan da film ilerledikçe başka bir sınır düşüncesi zihinlerde belirginleşmeye başlar. Bu ikinci sınır, Lütfi Akad’ın başka filmlerinde de karşımıza çıkan insanın dünyadaki kaderinin ona çizdiği hattın sınırlarıdır. Hıdır, ülke sınırını geçerken gösterdiği cesareti ve yeteneği, kendi kaderini aşmak için de gösterir. Fakat kaderin kanunu, onun sınırlarını aşmayı imkânsızlaştıracak bir biçimde boyun eğdirmesidir. Her teşebbüs çorak toprak, şefkatsiz devlet ve zalim toprak ağası tarafından akim bırakılırken, Hıdır, daha filmin en başında bize haber verilen sonuna doğru biraz vakur, biraz da boynu bükük ilerlemek zorunda kalır. Hikâye bütün toplumsal uzanımlarından soyulduğunda, filmin en derin yerinde insan tekinin dünyadaki macerası, kaderi, o eski kadim mesele bulunmaktadır.

Hudutların Kanunu ile Akad, bu en kadim meseleyi toplumsal gerçeklerle ustaca birleştirmeyi, sarıp sarmalamayı da başarır. Bu açıdan hem tercih edilen konular bakımından, hem de bu konuları anlatmak için en uygun sinemasal enstrümanları araştırmak bakımından bu filmle beraber Akad, yerli bir sinemanın imkânları nelerdir sorusunu birincil mesele olarak koymuştur. Hudutların Kanunu ile başlayıp, Ana, Kızılırmak Karakoyun, Vesikalı Yarim ve Göç Üçlemesi’nde bu soru giderek belirginleşip, yoğunlaşır. Türkiye’nin meselelerine eğilmek ve bu meselelerle alakadar, bu meseleleri karşılayabilecek bir Türk sinemasının kurulması çabasıdır bu. Onun mütevazı bir şekilde söylediği gibi bu çaba, ne yapılmaması gerektiğini göstermekten çok, ne yapılması gerektiği konusunda girişilecek araştırmalara yol gösterecek önemli bir birikim ve duyarlık bırakmıştır ardında.

 

Enes Özel - DİĞER YAZILARI
YORUM YAZ:
Ad Soyad:
Yorumunuz:
Kalan: (Sadece 600 karekter olabilir)
ARKADAŞINA GÖNDER:
Ad Soyad:
Email Adresiniz:
Arkadaş(lar)ınızın Email Adresi:

birden fazla email adresi yazacaksanız boşluk ile ayırmalısınız.
NOTUNUZ:
Bilim ve Sanat VakfıKüre YayınlarıKlasik Yayınlarıİstanbul Şehir Üniversitesi
Hayal Perdesi © 2010 - [email protected] Yayımlanan malzemenin bütün hakları Hayal Perdesi’ne aittir. Kaynak göstererek alıntılanabilir. Yazıların sorumluluğu yazarlarına, reklamların sorumluluğu ilan sahiplerine aittir..