Hayal Perdesinin Gözünden
Türk Sineması Araştırmaları
02.11.2013 Üç Yol Abartılı Bir İlk Deneme Zeynep Turan

Çekimler arasındaki geçiş tercihleri, kostüm ve set tasarımları ve müzik kullanımı gibi başat unsurlar filmlerin anlatı yapısını belirler ve atmosferini oluşturur. Filmin içeriğini de şekillendiren bu teknik özellikler aslında anlatılan hikayenin ya da durumun biçimini belirler. Söz konusu hikaye her ne kadar çok derin ve güçlü bir derdi anlatıyorsa da eğer biçime dair aksaklıklar mevcutsa bu ister istemez anlatıyı da olumsuz etkileyecektir. Faysal Soysal'ın ilk uzun metraj filmi Üç Yol ele aldığı büyük dertlerin altından kalkamayan biçimsel yapısıyla akıp gitmekten ziyade atlayarak ilerliyor.

 

Çocukken yaptığı bir hata sebebiyle yıllardır abisi Yusuf'un karşısına çıkmaya cesareti olmayan şair Bünyamin ile yarı Sırp yarı Boşnak olan psikolog Zrinka'nın Mostar Köprüsü'nde karşılaşmalarıyla başlayan hikaye Malabadi Köprüsü'ne kadar uzanıyor. Rüyalarında çektiği vicdan azabıyla boğuşan Bünyamin'e ailesini savaşta kaybetmiş Zrinka destek olacaktır. İki karakter arasındaki ilişkinin yanı sıra Bosna'daki toplu mezarlar, savaş tanıklıkları, Hasankeyf'in yok oluşu ve Batman'daki kadın intiharları da filmde ele alınan meseleler arasında.

 

Zaman ile İmtihan

Filmin anlatmak istediği dert büyüdükçe biçime dair sorunlar da büyüyor. Bosna Savaşı'nın acıları üzerine bir de Hasankeyf'in sular altında kalmasıyla yitip gidecek hayatların endişesi ekleniyor. Öte yandan yönetmen, Bünyamin'in ve Zrinka'nın iç dünyalarına dair sıkıntılarını da uzun rüya sahneleri ve şiir aracılığıyla aktarmak isteyince hikaye neredeyse iki buçuk saat süren filme sığmıyor. Bu sıkışmışlık hissi filmin kendi içindeki zaman algısına da yansıyor. Uzun planlara yer verilmesine rağmen zamanın film içinde nefes aldığı hissedilmiyor.

 

Filmdeki zaman duygusu teknik müdahalelerden ziyade yönetmenin tercih ettiği üsluba göre şekillenecektir çünkü montaj masasında görüntülerin kesilmemesi filmin zaman algısına müdahale edilmediği anlamına gelmiyor. Zira zaman daha çok filmin atmosferine bağlı olarak hissedebileceğimiz bir mevcudiyete sahip.

 

Şiirin Didaktizmi

Öte yandan özellikle uzun planlara yerleştirilen bitmek bilmeyen tiratlarla film takip edilmesi güç bir hal alıyor. Günlük hayata dair diyalogun neredeyse hiç olmadığı filmde tüm arzular, korkular ve umutlar birer şiir dizesi olarak sunulunca şiir, şiir olmaktan çıkıyor, didaktik bir yapıya bürünüyor. Kostüm ve set tasarımı da bu didaktik yapıyı kuvvetlendiriyor. Şiirsel bir hava oluşturulmaya çalışılan filmde kullanılan renkler, müzikler ve kostümlerle oldukça yapay bir atmosfer oluşuyor. Renklerin haddinden fazla göze batması ve müziklerin hikayenin içine işleyememesinin yanı sıra böylesi bir atmosferde karakterler de sahiciliğini yitiriyor.

 

Karakterlerin davranış biçimi, amaçları, istekleri kısacası yönetmenin o karaktere dair neyi anlatmak istediği sahne düzenlemesini de etkiler. Yönetmen filmin atmosferini ve temposunu buna göre belirler. Film boyunca dillerden düşmeyen bir aşk, izi sürülen bir kuyu öylesine görünür halde ki biçime dair diğer bir sorun da burada ortaya çıkıyor. Sembollerin, imgelerin neye işaret ettiklerinin bu denli aşikar edilmesi seyircinin kendi deneyimiyle filme katılmasına engel teşkil ediyor.

 

Birçok meselenin tek bir filmde anlatılmaya çalışılması her ne kadar biçime ve içeriğe dair sorunları gün yüzüne çıkarıyorsa da bu kuşkusuz ki yönetmenin tercihidir. Soysal'ın birbirinden farklı disiplinlere ilgi duyduğu ve bu ilgisini sinemasına yansıtmak istediği aşikar. Ancak bunun bir uyum ve sadelik içerisinde tek bir potada eritilip beyazperdeye taşınması daha itidalli ve titiz bir sinemanın önünü açacaktır.

 

YORUM YAZ:
Ad Soyad:
Yorumunuz:
Kalan: (Sadece 600 karekter olabilir)
ARKADAŞINA GÖNDER:
Ad Soyad:
Email Adresiniz:
Arkadaş(lar)ınızın Email Adresi:

birden fazla email adresi yazacaksanız boşluk ile ayırmalısınız.
NOTUNUZ:
Bilim ve Sanat VakfıKüre YayınlarıKlasik Yayınlarıİstanbul Şehir Üniversitesi
Hayal Perdesi © 2010 - [email protected] Yayımlanan malzemenin bütün hakları Hayal Perdesi’ne aittir. Kaynak göstererek alıntılanabilir. Yazıların sorumluluğu yazarlarına, reklamların sorumluluğu ilan sahiplerine aittir..