Fransa’da gişe rekoru kırarak yılın “kültür olayı” olarak adlandırılan, dünyanın pek çok ülkesinde de seyirciyi çeken Can Dostum (Intouchables) aslında çok bilindik bir klişeden hareket ediyor: “Ayrı dünyaların insanlarını” bir araya getirip üstüne de mizah sosu döküyor. Zengin bir beyazla yoksul bir Afrika kökenli göçmenin, başka bir ifadeyle Beyaz Fransız’la Öteki Fransa’nın dostluğunu perdeye yansıtan film, zaman zaman eğlenceli olsa da klişeler toplamından öteye gidemediği gibi siyasi söylemi itibariyle de sınıf vurgusundan uzak, muhafazakâr bir çokkültürcülüğü öne çıkarıyor.

Yamaç paraşütü kazası sonucu felç geçiren zengin Philippe’in boynundan aşağısı tutmaz. Dolayısıyla yedi gün, yirmi dört saat bakıma ihtiyacı vardır. Çeşitli profesyonel kişilerle görüşen Philippe hepsini ikiyüzlü bulurken hapisten yeni çıkan Driss bakım konusunda hiçbir bilgi sahibi olmasa da samimi tavrı ve açık sözlülüğüyle ilgisini çeker. Bir aylığına anlaşan ikili arasındaki, özellikle kültürel farklar başlangıçta sorun çıkarsa da ikili gitgide anlaşmaya, yakın dost olmaya başlar.

Film İçimdeki Deniz (Mar Adentro, 2004)’de ama özellikle Kelebek ve Dalgıç (Le Scaphandre et le Papillon, 2007)’ta gördüğümüz gibi felçli kahramana odaklanmak yerine, Philippe ile Driss’in bir araya geldikleri anları öne çıkarır. Driss’in yoksul, çetelerin cirit attığı, göçmenlerin yaşadığı bir semtten geldiğini bilsek de film Driss’in dramını öne çıkarmaz. Aksine kültürlü burjuva ile onun burnu havada, yapmacık davranan çevresine karşılık Driss eğitimsiz olsa da bütün neşesi ve doğallığıyla dikkat çeker. Philippe’in de asıl istediği budur. Zira yıllardır etrafındaki herkes ona bir sakat olarak sadece acır; bu da onu insan yerine koymamak anlamına gelir. Oysa Driss ona acımak yerine bazen dürüstlüğünden dolayı acımaz davranmakla Philippe’in de bir insan olduğunu hatırlatır.

Film bu ikili arasındaki ilişkiyi karşıtlıklar aracılığıyla gösterir. Philippe klasik müzik dinler, Driss ise pop müzik. Philippe çağdaş sanat eserlerine ilgi duyarken Driss bunların saçma olduklarını düşünür. Başlangıçtaki zıtlaşma bir yerden sonra iki tarafın ortak bir zeminde anlaşmasını sağlar. Driss Philippe’in zevklerini öğrenirken Philippe’in entelektüelliğinden kaynaklanan kasıntı ciddiyeti yerini neşeli bir alaycılığa bırakır.

Filmin siyasi söylemi, söz konusu siyasi söylemin hiç gözükmemesidir. Film Beyaz Fransız’la Öteki Fransa’nın dostluk kurabileceğini ima ederken dostluğun zeminini görünmez kılar. Zira dostluk her ikisinin ortaklaşa inşa ettiği bir dünya yerine Philippe’in, başkaca söylersem “felç olmuş burjuvazinin” yaşam sahasında gerçekleşir. Bunun gerçekleşmesiyle de filmin alabildiğine örtbas etmeye çalıştığı sınıfsal farklılıklar apaçık ortaya çıkar. Yukarıda da söz ettiğim gibi film, Driss’in dramına teğet geçerek Philippe’in hayalindeki Driss’i öne çıkarır. Öyleyse Can Dostum, birlikte kurulan bir dostluktan ziyade felçli burjuvaziyi fizyoterapiyle iyileştirmeye çalışan Öteki Fransa’nın hikâyesini anlatır. Film yoksul Fransa’yı görmesi açısından önemli olsa da yoksulları hâlâ zenginlerin emrinde gösterdiği için muhafazakâr, zenginle yoksul göçmen arasındaki sınıfsal farkı görmezden gelip ikisini aynı zeminde yan yana getirdiği için de çokkültürcüdür. Can Dostum, farklı sınıfsal katmanların da dost olabileceğine, dolayısıyla zengin-yoksul ayrımı yapmak yerine “hepimiz Fransızız” diyerek naif bir iyimserliği öne çıkarırken aynı zamanda, ülke için en büyük tehlikelerden biri olarak göçmenleri gören Sarkozy’nin koltuğundan gitmesinden sonra ülkenin çizeceği yol hakkında da ipuçları vermekte.